Cuối giờ chiều, công việc đã xong, giờ hành chính cũng hết, tôi và nhóm bạn ruột gọi anh Lân đi làm mấy lon Sài Gòn cho vui. Anh trả lời: Không được đâu các ông ơi! Xóm tôi chiều nay tổ chức tất niên, mỗi năm chỉ có một lần, không thể vắng mặt được. Mấy ông cứ vui đi, không lần này thì còn dịp khác mà, vậy ha…
Đã nhiều năm nay, ở TP Tuy Hòa, người dân ở các khu phố, thôn… phối hợp tổ chức tất niên tập thể trong hai tuần cuối tháng Chạp, gọi chung là tất niên “xóm”. Cụ thể là các hộ sống cùng một tổ dân phố hay một đường phố, hẻm phố bàn bạc, góp tiền theo mức quy định chung để làm tất niên vào một ngày nhất định, thường nở rộ sau 20 tháng Chạp.
Việc đi chợ, lên thực đơn, nấu nướng chủ yếu là do mấy bà, mấy cô phụ trách. Còn thắp hương cầu mong ông bà tiên tổ, thổ địa thành hoàng phù hộ sang năm mới nhà nhà luôn bình an, hạnh phúc, sức khỏe đủ đầy, “Tiền vô như nước sông Đà, tiền ra nhỏ giọt như cà phê phin”, con cháu học hành giỏi giang, công tác, làm ăn… tốt hơn năm ngoái là nhiệm vụ của các ông, thường là do người nào cao niên nhất “xóm” đứng ra chủ trì. Sau đó, mọi người trẻ già, lớn bé cùng ngồi lại với nhau theo bàn, ăn bữa cơm tất niên, uống lai rai mấy ly, hỏi thăm chuyện nhà, tâm tư, nguyện vọng trong không khí vui như tết.
Anh P.H.N (khu phố Trần Phú, phường 7) cho biết: Hẻm chúng tôi với hơn 10 hộ làm tất niên tập thể đã hơn 4 năm nay, duy trì thành nề nếp vào chiều 26 tết. Tôi cho rằng việc tổ chức tất niên “xóm” như vầy rất nên duy trì vì nó góp phần tạo không khí tương thân tương ái, củng cố, phát huy tình làng nghĩa xóm.
Ở thành phố, do đặc thù “mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà mỗi cảnh” nên có khi cùng tổ dân phố, chung một đường phố, ở cùng một hẻm nhưng trong năm, các gia đình ít khi có dịp giao lưu, gặp gỡ nhau. Vì thế, tất niên “xóm” là dịp để kết nối mọi người. Anh T.V.T (phường 8) do nhu cầu kinh doanh của gia đình nên đã chuyển nhà vào TP Nha Trang (tỉnh Khánh Hòa) hơn 3 năm nay nhưng vẫn luôn nhớ về những buổi tất niên “xóm” mình. Anh nói: Tụi tôi phân công tổ chức tất niên rất chặt chẽ, bài bản.
Nếu anh nào thông thạo việc bếp núc thì cùng chị em nấu nướng, thậm chí nếu có “đẳng cấp” thì đứng ra làm bếp trưởng luôn. Mình là đàn ông nên biết chia sẻ vất vả với phụ nữ, nhất là dịp năm hết tết đến bận bịu này. Có như vậy ngồi nhậu mới thoải mái được. Bây giờ vào đây, tôi lại tham gia tất niên với láng giềng và cũng vui như tết!
Mấy năm gần đây, tất niên “xóm” cũng có những thay đổi cho thích nghi với nhịp sống thời công nghiệp hiện đại. Đó là có nơi thay vì tự nấu, các hộ lại đặt món do nhà hàng, quán nhậu nấu sẵn. Cứ đến giờ G là có xe mang tới sắp xếp bàn ghế, thức ăn đồ uống, có nhân viên phục vụ đầy đủ; xong tiệc, nhà hàng lại “dọn dẹp chiến trường” tất tần tật.
Nhờ vậy mà các mẹ, các chị, các cháu khỏe re, cứ yên tâm vui chơi thoải mái. Nhưng cũng có người không thích chuyện này mà vẫn giữ nếp tự đi chợ, nấu nướng vì “có mần như vậy nó mới đoàn kết, phát huy tình cảm chị em”!
Đó là bây giờ, tất niên “xóm” không còn hình thức đơn sơ kiểu như mấy bàn gom lại mà có khu vực riêng biệt với phông màn xanh đỏ treo tấm bảng mang các dòng chữ “Tất niên xóm X”, “Tất niên đường Y”, “Tất niên tổ dân phố 6”… hẳn hoi và nhất là có thêm hát karaoke rất rôm rả. Vì thế, trong những ngày này, khi bạn thấy nơi nào có mấy bàn đông người bù khú bên công viên, trên hẻm phố… trong tiếng nhạc tưng bừng, tiếng ca sĩ “cây nhà lá vườn” đang phấn khích trổ tài thì đó có thể là đang có tất niên “xóm” để tiễn đưa năm cũ.
Bây giờ, tất niên “xóm” không chỉ có ở TP Tuy Hòa mà đã xuất hiện ở các địa phương khác trong tỉnh và nhiều nơi trong cả nước. Lên Facebook trong những ngày cận tết này, mới càng thấy bà con gần xa “khoe” tất niên “xóm” mình quá… dữ! Thậm chí có cả video clip tường thuật trực tiếp diễn biến, nhất là giới thiệu những “giọng ca vàng” đang biểu diễn tại chỗ.
Vấn đề cần lưu ý của tất niên “xóm” là các mày râu chúng ta không nên ăn nhậu quá trớn, say xỉn dễ dẫn đến nhiều việc không có lợi cho bản thân và cộng đồng. Đồng thời, tất niên “xóm” nếu có kèm theo karaoke hay nhạc sống thì cần chú ý đến giờ giấc, âm thanh sao cho vừa phải, đúng mực. Có như vậy mới không làm phiền đến người khác.
NGUYỄN CÔNG DUY
