Cầm trên tay kỷ vật được Tổng LĐLĐ Việt Nam trao tặng, ông ngược dòng thời gian, nhắc lại những ngày đầu cùng với anh em BĐBP và cán bộ ở LĐLĐ huyện bàn tính kế hoạch ra mắt nghiệp đoàn nghề cá. Rồi những lần ngược xuôi, hướng dẫn ngư dân trẻ làm thủ tục vay vốn đóng tàu, tham gia thẩm định hồ sơ, đến công tác tổ chức lễ hạ thủy những con tàu 67. Gạt đi những nhọc nhằn của một người vốn mang nghiệp vác tù và, ông bảo, đời ông sung sướng nhất là lúc này, được nhìn thấy lớp trẻ trong làng làm chủ những con tàu dài hơn 20m, công suất cả ngàn mã lực, kết nối nhau làm ăn, hiên ngang vượt sóng, vượt gió ra khơi.
Ông là Trà Chí Thu, mọi người hay gọi là Ba Thu, Chi hội trưởng Chi hội Nông dân khu phố Phú Thọ 1, Chủ tịch Nghiệp đoàn nghề cá thị trấn Hòa Hiệp Trung, Ủy viên Ủy ban MTTQ huyện Đông Hòa.
Nghiệp biển
Căn nhà cấp 4 của lão ngư Trà Chí Thu xây dựng đã 32 năm, bức tường vôi đã xỉn màu thời gian nhưng với người dân của làng cát Hòa Hiệp Trung, đây là nơi đầy ắp tình người. Anh em ngư dân trẻ sau mỗi chuyến biển vẫn quy tụ về đây, ngồi bên ông tâm tình những câu chuyện đời, chuyện nghề, trao đổi tình hình biển giã, chia sẻ kinh nghiệm sóng nước trên đường làm ăn.
Ông kể, Hòa Hiệp Trung là vùng gió cát khắc nghiệt. Ngày trước cuộc sống nghèo khó, thiếu thốn muôn bề. Hơn 10 tuổi, ông đã theo cha ra biển, chèo sõng, quăng lưới bắt cá. Làm biển không có máy điện đàm, định vị, dò cá như bây giờ mà chủ yếu bằng kinh nghiệm. Người đi biển cứ nhìn sao, nhìn trời, dõi theo hướng gió, kết hợp dùng 2 radio mở hai đài Bình Định và Khánh Hòa. “Ghe đang chạy trên biển mà nghe tiếng đài Bình Định rõ hơn là biết mình đang lệch về hướng bắc. Ngược lại, nghe rõ đài Khánh Hòa là ghe xuống hướng nam. Tiếng 2 radio cân bằng nhau là đang đi thẳng về nhà”, ông Thu nói.
Rồi đến tuổi trưởng thành, ông cưới vợ, sinh con. Sáu người con của ông, bốn trai, hai gái lớn lên đều theo nghiệp cha, bám bờ chân sóng, cật lực mưu sinh.
Năm 1990, thấy ngư dân các nơi bắt đầu có ghe thuyền lớn vươn khơi, ông mạnh dạn đóng mới chiếc thuyền 45 mã lực, cùng với những người con trai, con rể mở rộng vùng đánh bắt. Những chuyến đi lộng với nghề lưới vây, lưới cản đã giúp gia đình ông dần có của ăn, của để. Dùng khoản tiền tích góp, năm 1998, ông nâng cấp con tàu lên 155 mã lực, vài năm sau lại đóng mới chiếc tàu 160 mã lực rồi tiếp theo là chiếc 450 mã lực, vươn khơi, bám biển dài ngày với nghề lưới rút khơi xa.
Thương ông tuổi già khó nhọc, những người con xin thay cha cầm lái, để ông được ở nhà nghỉ ngơi. Song, chính bởi sự vững vàng trong nghề thuyền chài, mẫu mực trong lối sống, ông được bà con trong khu phố đề cử làm trưởng lạch. Lần lượt, các chức trách: Chi hội trưởng Chi hội Nông dân khu phố Phú Thọ 1, Chủ tịch Nghiệp đoàn nghề cá thị trấn Hòa Hiệp Trung, Ủy viên Ủy ban MTTQ huyện Đông Hòa cũng đến với ông bởi sự tín nhiệm và nể trọng của mọi người. Vậy là, nghiệp biển vẫn chưa dứt, ông trở thành “tư lệnh” của làng biển, tiếp tục chỉ huy đội tàu gia đình và cánh ngư dân trẻ trên “trận địa” biển khơi.
Tạo sức bật cho làng cá
Ông Thu kể, cuối năm 2017, khi ông tiếp tục hạ thủy con tàu gỗ 850 mã lực từ số vốn tích góp hơn chục tỉ, không ít người ái ngại, lo ông thêm cực khổ. Nhiều người bảo, nếu lấy tất cả tiền đầu tư vào nghề biển đem gửi ngân hàng, mỗi tháng, ông có khoản lãi rút về dư ăn, dư để mà không phải thức khuya, dậy sớm, không phải ngược xuôi, nặng đầu tính toán.
Nghe vậy, ông chỉ cười khì. “Cuộc đời tôi đã gắn với nghiệp biển, thân thể thấm vị mặn mòi của gió biển. Trong đầu tôi chỉ một ý nghĩ vươn khơi bám biển, đâu màng tới chuyện kinh doanh đất đai làm giàu”, ông Ba Thu khẳng khái bày tỏ.
Từ khi dựng xỏ đóng chiếc tàu lớn này, ông như thỏa niềm đam mê khi được “chạm tay” tới các thiết bị, máy móc hàng hải trên con tàu khai thác hiện đại. Giờ đây, ngồi cùng với lớp ngư dân trẻ, ông cũng rành mạch, thông thạo không kém khi anh em bàn tới tính năng thiết bị này, máy móc kia. Chiếc máy dò cá hiện đại có thể cho biết luồng cá cách vị trí tàu bao xa, trọng lượng đàn bao nhiêu tấn. Lại còn máy định vị, bấm nút máy sẽ biết tàu chạy trong bao lâu tới được địa điểm định tới.
Ông Thu hạnh phúc bộc bạch, nghề cá của ngư dân Hòa Hiệp Trung đã có một bước tiến rất xa so với cái thời làm ăn đơn lẻ, mò mẫm. Hiện làng biển này đã có hàng trăm chiếc tàu lớn, trong đó có gần 60 tàu công suất trên 400 mã lực. Đặc biệt, từ khi Nghị định 67 của Chính phủ khuyến khích ngư dân đóng tàu vươn ra biển xa, nơi đây đã có 3 chiếc tàu thép trên 1.000 mã lực được hạ thủy.
Trên những con tàu công suất lớn, anh em ngư dân trẻ kết nối thành tổ đội, cùng nhau xuất bến, vượt sóng, vượt gió ra khơi. Gặp đàn cá, họ mở máy đàm thoại, gọi nhau đến cùng bủa lưới. Những năm qua, nghề đánh bắt nhiều nơi vẫn khó khăn nhưng nhiều chuyến tàu của ngư dân Hòa Hiệp Trung về bờ luôn rộn rã niềm vui, hầm tàu nào cũng chứa đến vài chục đến cả trăm tấn cá. Kết vụ năm 2018, Hòa Hiệp Trung có hàng chục chủ tàu có thu nhập từ 2-6 tỉ đồng, mỗi thuyền viên được nhận từ 150-300 triệu đồng.
Những mái nhà tranh, nhà đất thấp lè tè dưới tán rừng dương đã lùi vào quá khứ. Thay vào đó là hàng trăm ngôi nhà tầng tươi sáng, hiện đại, những con đường bê tông khang trang, thoáng đãng. Cuộc sống mới phấn khởi, đoàn kết đang hiện hữu trên mảnh đất này.
Ngư dân trẻ Nguyễn Văn Chúng, một trong những tỉ phú ở Hòa Hiệp Trung khẳng định, để có được ngày hôm nay, lớp trẻ trong làng không quên công ơn ông Thu. “Chúng tôi đến với nghề biển bằng tất cả lòng nhiệt huyết, khát khao thoát đói, vượt nghèo nhưng cách làm ăn vụn vặt, manh mún mạnh ai nấy biết. Hồi đó, trong làng chỉ đánh bắt bằng xuồng, sõng, cao lắm chỉ là thuyền máy D, sáng ra biển, tối vô bờ với vài rổ cá nhỏ, đủ trang trải qua ngày. Chú Ba Thu là một trong những người đầu tiên có tàu máy lớn, dù khi đó cũng chỉ 155 mã lực.
Thấy chiếc tàu cá của chú Ba đi biển vài ba bữa trở về là có mấy tạ cá, ai cũng mê. Rồi cũng chính chú là người tích cực khích lệ, giục ngư dân trẻ mạnh dạn đóng tàu lớn, đứng ra kết nối, hỗ trợ để mọi người tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi. Có chú Ba đứng sau, anh em ngư dân trẻ chúng tôi mạnh dạn bước tới để có hôm nay”, anh Chúng cảm kích kể.
Tâm sự chuyện nghề, ngư dân Nguyễn Văn Bế cũng cho biết, cùng với phương tiện hiện đại, mấy năm qua nghề cá ở Hòa Hiệp Trung thắng lớn là nhờ ngư dân đi đánh bắt theo tổ đội. “Hơn mười năm trước, khi thấy ông Ba Thu cùng anh em Đồn Biên phòng Hòa Hiệp Nam đi vận động ngư dân trong làng vào tổ đội tàu thuyền an toàn, tụi tôi nghĩ đó là cách dự phòng, khi có tai nạn bất trắc thì cứu giúp nhau. Vậy mà dần dần, với sự kết nối ấy, anh em trong tổ thương yêu, gắn bó, tin tưởng, sát cánh bên nhau, cùng làm ăn và chia sẻ ngọt bùi. Nhờ vậy mà luôn thắng lớn”, anh Bế thổ lộ.
Và những ai gắn bó với làng biển này cũng sẽ không quên hình ảnh ông Ba Thu ngược xuôi trên bờ, dưới cảng để lo toan hàng trăm chuyện lớn nhỏ. Từ theo dõi việc thực hiện các chính sách hỗ trợ cho ngư dân đến tham gia hòa giải những sự cố va chạm, mang lưới trên ngư trường, gọi đàm thoại ra biển xa báo tin gió bão, dặn dò ngư dân trẻ không vi phạm đánh bắt ở vùng biển nước ngoài, quyên góp ủng hộ cho các gia đình bị hoạn nạn...
Cuộc trò chuyện của chúng tôi gián đoạn nửa chừng vì đến giờ hẹn nói chuyện với anh em ở biển. Ông Ba Thu bật công tắc chiếc máy Icom 710 đặt trên chiếc bàn rồi rà lại tần số. Đã có tín hiệu kết nối, từ ngoài biển vọng về âm thanh tít tít, tè tè lẫn trong tiếng sóng, tiếng gió lao xao. Giây lát, có giọng một anh ngư dân nào đó vang lên “Nghe rõ chưa chú Ba... Đêm qua đàn 14 tụi con đánh được “trận lớn” đó chú Ba. Trăng này, chiếc no nhất cỡ 3 tỉ đồng, ít thì cũng khoảng 700-800 triệu đồng. Sáng nay tàu hậu cần của Út Chí vừa thu xong cá, đang chạy về bờ. Tụi con đánh thêm vài bữa nữa, tới trăng thì cả đàn về”.
PHƯƠNG OANH
