Tháng mười một lây rây mưa bụi. Mẹ và chị cả mặc áo tơi lá, đội nón cời ngồi hàng giờ trong vườn cấy từng cây cải non tơ xuống luống. Trong mảnh vườn, màu xanh cứ lớn dần và ngút ngàn lên từng ngày. Đêm đêm tôi và cha xách đèn bão đi bắt sâu. Những con sâu xanh cuộn tròn, mềm nhũn được cha bỏ vào cái lon sữa bò để khao lũ gà vào lúc trời sáng.
Những năm mưa thuận gió hòa, cây cải lớn nhanh như con gái phổng phao tuổi dậy thì. Những ngày áp Tết, mẹ nhổ cải rửa sạch, luộc sơ cho vào lu sành muối sẵn để bán dần, còn cải tươi mẹ và chị cả dùng lạt mềm buộc thành bó bằng bắp tay sắp vào rổ, khuya khuya tất tả gánh ra chợ trong cái lạnh cắt da.
Vườn cải mỗi ngày thưa dần. Ngày nào tôi cũng bấm đốt ngón tay tính kỹ: hôm nay còn mười ngày nữa tới Tết… còn chín ngày… tám ngày… bảy ngày…
Mẹ và chị cả thì sau mỗi buổi về chợ trút rổ tiền ra giữa thềm nhà vuốt ve, xếp phẳng phiu từng tờ giấy bạc, niềm vui ắp đầy trong mắt mẹ. Tôi thì hôm nào cũng bá cổ mẹ, thúc nhắc: “Mẹ mua mũ diềm, giày san đan cho con, mẹ nhé!”. Chị cả mắng yêu: “Thằng Út lấy vợ người ta chê già, còn vòi vĩnh mẹ”. Tôi cũng chẳng vừa: “Chị lấy chồng người ta chê già, ế thì có”. Chị cả vụt đứng dậy rượt tôi chạy có cờ, mắng sa sả: “Cái thằng hỗn như gấu. Chị mà bắt được thì mày no đòn”.
Gần đến ngày Tết, hôm nào mẹ và chị cả cũng đưa dưa cải ra chợ bán hết sạch. Sáng sáng, tôi lấy dưa cải nhai sào sạo thay cơm. Những cọng cải múp míp, giòn giòn, mằn mặn hấp dẫn đầu lưỡi chứ không còn mùi hăng hăng như lúc còn sống. Lũ trẻ hàng xóm thấy tôi ăn dưa cải, chúng nó ùa tới: “Út cho bọn tao ăn dưa cải với, không thì bọn tao bỏ bạn”. Thật tình tôi sợ chúng nó không cho tôi chơi chung nên tôi liền phát cho mỗi đứa một bắp dưa cải. Chúng nó mừng quýnh.
Đến mùa hoa cải, bao giờ mẹ cũng để dành hẳn một đám cải tốt nhất để gây giống cho năm sau. Những cây cải vươn cao, trổ hoa vàng rực một góc vườn và trở thành điểm dừng của lũ chuồn chuồn vàng, đỏ. Bao lần mẹ rầy la tôi cũng vì đam mê đuổi bắt lũ chuồn chuồn đẹp như công chúa.
Rồi năm ấy mùa hoa cải trổ hoa, chị cả tôi đi lấy chồng. Lúc chị khăn gói theo anh rể, bỗng dưng tôi ào tới ôm chặt hai ống chân chị, òa khóc nức nở. Chị cả sững người, đứng im, lã chã nước mắt. Mẹ tôi cũng giọt ngắn, giọt dài. Gỡ tay tôi ra, giọng mẹ nghèn nghẹn: “Út ngoan nào! Để chị đi đi con. Mai mốt chị về”. Tôi buông chân chị, quệt nước mắt vào tay áo, mặt buồn rười rượi, đứng trông theo.
Rồi những mùa hoa cải không có chị tôi. Tóc mẹ pha sương, vườn cải màu xanh cứ hẹp dần.
Ơi! Những mùa hoa cải thời thơ ấu theo tôi đến mãi bây giờ!
TRẦN QUỐC CƯỠNG
